ವಿನಾಶದಂಚಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಜೀವಿಗಳ ಪುನರುತ್ಥಾನ: ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ರೋಚಕ ಕಥೆಗಳು

«£Á±ÀzÀAa£À°èzÀÝ fëUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁÜ£À: ªÀ£Àåfë ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ gÉÆÃZÀPÀ PÀxÉUÀ¼ÀÄ

     ¥Àj¸ÀgÀ ªÀiÁ°£Àå, CgÀtå£Á±À ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ªÀ£ÀåfëUÀ¼À CªÀ£Àw- EªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ EAzÀÄ ªÀÄ£ÀĵÀå¤AzÁV ¥ÀÈyéUÉ GAmÁVgÀĪÀ §ºÀĪÀÄÄRå PÀAlPÀUÀ¼ÀÄ. EªÀÅUÀ½AzÁV EAzÀÄ Erà ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨sÀ«µÀåªÉà UÀAqÁAvÀgÀzÀ°èzÉ. J¯ÉèqÉ fë¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À C½«£À §UÉUÉà £ÁªÀÅ £ÉÆÃqÀÄwÛzÉÝêÉ. qÉÆÃqÉÆÃ, ¥Áå¸ÉAdgï ¥ÁjªÁ¼À, ªÉÆêÁ, aãÁ £À¢AiÀÄ qÁ°á£ï »ÃUÉ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ zÀÄgÁPÀæªÀÄt¢AzÀ¯Éà £ÁªÀiÁªÀ±ÉõÀªÁzÀ fëUÀ¼À ¸ÀASÉå zÉÆqÀØ¢zÉ. DzÀgÉ F £ÀPÁgÁvÀäPÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÉÄà PÁªÉÆÃðqÀzÀ ¨É½îAiÀÄAa£ÀAvÉ, ªÀÄgÀĨsÀÆ«ÄAiÀÄ NAiÀŸï£ÀAvÉ C¯ÉÆèAzÀÄ E¯ÉÆèAzÀÄ «£Á±ÀzÀAaUÉ vÀ®Ä¦zÀ fëUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÀĵÀå¥ÀæAiÀÄvÀߢAzÀ ªÀÄvÉÛ ªÉÄïÉwÛzÀAxÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ¥ÉæëÄUÀ¼À°è D±Á¨sÁªÀ£É GQ̸ÀÄvÀÛªÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨sÀ«µÀå £ÁªÀAzÀÄPÉÆAqÀµÀÄÖ PÀgÁ¼ÀªÁV®è, ªÀÄÄA¢£À vÀ¯ÉªÀiÁjUÀÆ £ÁªÀÅ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß G½¹ºÉÆÃUÀ°zÉÝÃªÉ JA§ ¨sÀgÀªÀ¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄ£À¹ì£À°è ªÀÄÆr¸ÀÄvÀÛªÉ.

    EAxÀ AiÀıÉÆÃUÁxÉUÀ¼À°è ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£ÀzÀ°è ¤®ÄèªÀÅzÀÄ CªÉÄjPÀzÀ PÁqÀÄUÀƽUÀ¼À PÀxÉ. F UÀƽUÀ¼ÀzÀÄÝ £ÉÆÃqÀ®Ä CvÀåAvÀ ¨sÀªÀåªÁzÀ DPÀÈw. vÀĸÀÄ «avÀæ J¤ß¸ÀĪÀÅzÀÆ ¤d. KPÉAzÀgÉ EªÀÅUÀ¼À ±ÀjÃgÀzÀ »A¨sÁUÀ ªÀÄÄA¨sÁUÀQÌAvÀ E½eÁgÁVgÀĪÀÅzÀ®èzÉ »A¨sÁUÀ £ÉÆÃqÀ®Ä §qÀPÀ¯É¤ß¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄR, PÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÄdzÀ vÀÄA¨Á zÀlÖªÁzÀ vÀÄ¥Àà¼À«zÀÄÝ £ÉÆÃqÀ®Ä PÀÄjAiÀÄ vÀÄ¥Àà¼ÀzÀAvÉ PÁtÄvÀÛzÉ. EªÀÅUÀ¼À°è UÀAqÀÄ ºÉtÂÚVAvÀ zÉÆqÀØzÀÄ. ºÉtÄÚUÀ¼ÀÄ 450jAzÀ 500 PÉfªÀgÉUÉ vÀÆUÀÄvÀÛªÉ. UÀAqÀÄUÀ¼ÀÄ 750 PÉfªÀgÉUÀÆ vÀÆUÀ§®èªÀÅ. 1270 PÉf vÀÆUÀÄwÛzÀÝ ¨sÁjà ¥ÁætÂAiÉÆAzÀÄ MªÉÄä ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÀÄÝ, ªÀ£Àå UÀƽUÀ¼À°è EzÀgÀzÉÝà vÀÆPÀzÀ zÁR¯ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ªÀiÁA¸ÀPÁÌV EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼É¹zÁUÀ E£ÀÆß ºÉZÀÄÑ vÀÆUÀÄvÀÛªÉ. CªÉÄjPÀzÀ°è »ÃUÉ ¨É¼É¸À¯ÁzÀ UÀƽAiÉÆAzÀÄ 1724 PÉf vÀÆVzÀÝ zÁR¯É¬ÄzÉ. UÀAqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉtÄÚUÀ¼ÉgÀqÀPÀÆÌ ¸ÀégÀPÀëuÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄäzÉà eÁwAiÀÄ EvÀgÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÉÆqÀ£É ºÉÆÃgÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ JgÀqÉgÀqÀÄ PÉÆA§ÄUÀ½ªÉ.

    ºÀ¢£ÉAl£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è F UÀƽUÀ¼ÀÄ CªÉÄjPÀzÀ ¥ÉæöÊjà ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£À°è CUÁzsÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. EAwµÉÖà JAzÀÄ ¤RgÀªÁV ºÉüÀ¯ÁUÀ¢zÀÝgÀÆ EªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå PÉÆÃnAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃjvÀÄÛ JA§ÄzÉÆAzÀÄ CAzÁdÄ. EªÀÅUÀ¼À ¨sÁjà »AqÀÄUÀ¼ÀÄ MªÉÆäªÉÄä ºÀ½ zÁlĪÁUÀ UÀAmÉUÀlÖ¯É gÉÊ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¤°è¸À¨ÉÃPÁUÀÄwÛvÀÛAvÉ. ¸ÀºÀdªÁVAiÉÄà F ¨sÁjà fëUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀĪÀ vÁPÀwÛgÀĪÀ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ E®èªÉà E®èªÉ£ÀÄߪÀµÀÄÖ PÀrªÉÄAiÀiÁVzÀÝjAzÀ CªÀÅ J¯ÉèqÉ ¤gÁvÀAPÀªÁV §zÀÄQzÀݪÀÅ. vÉÆüÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄvÀÛªÁzÀgÀÆ CªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÀgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ºÉtÄÚUÀ¼À ªÉÄîµÉÖà zÁ½ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. DzÀgÀÆ CªÀÅ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À¯Éèà ªÁ¹¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉ PÀrªÉÄ. MªÉÆäªÉÄä Væfè PÀgÀrUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À PÀgÀÄUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ªÀAiÀĸÁìzÀ, gÉÆÃUÀUÀæ¸ÀÛ ¥ËæqsÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®ÄèvÀÛªÉ. DgÉÆÃUÀåªÀAvÀ, ¸ÀzÀÈqsÀ ¥ËæqsÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®ÄèªÀAxÀ ¨ÉÃmÉUÁgÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÀÆ E®è.

    DzÀgÉ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ PÀtÄÚ AiÀiÁªÁUÀ EªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ©vÉÆÛà DUÀ EªÀPÉÌ ±À¤zÉ¸É DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÉ£ÀߧºÀÄzÀÄ. ªÀiÁA¸ÀzÀ ¥ÀªÀðvÀUÀ¼ÀAwzÀÝ F §ÈºÀvï ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAzÀgÉ C£ÉÃPÀ ¢£ÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ DºÁgÀzÀ ¸ÀªÀĸÉå ¤ÃUÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ £ÉÆÃrzÀªÀgÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀ. DºÁgÀPÁÌV ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ ªÉÆÃf£À QæÃqÉUÁVAiÀÄÆ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®ÄèªÀ ¥ÀæªÀÈwÛ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F ¨ÉÃmÉ JµÉÆÖAzÀÄ CªÁåºÀvÀªÁV ¸ÁVvÉAzÀgÉ 1800QÌAvÀ ªÉÆzÀ®Ä ¸ÀĪÀiÁgÀÄ DgÀÄ PÉÆÃnAiÀĶÖzÀÝ F UÀƽUÀ¼À ¸ÀASÉå 1900gÀ ¸ÀĪÀiÁjUÉ 100-200PÉÌ E½¬ÄvÀÄ. ªÉÆzÀ®Ä ©®Äè, ¨ÁtUÀ½AzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛzÀݪÀgÀÄ £ÀAvÀgÀ §AzÀÆPÀÄUÀ½AzÀ ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀ®Ä DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. EªÀÅ ¸ÀzÁ »AqÀÄUÀ¼À¯Éèà ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃmÉUÁgÀ ¥ÁætÂUÀ½AzÀ EªÀPÉÌ gÀPÀëuÉ MzÀV¹zÀgÀÆ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ «µÀAiÀÄzÀ°è EzÉà CªÀPÉÌ ±Á¥ÀªÁ¬ÄvÀÄ. KPÉAzÀgÉ MAzÀÄ »Ar£À¯Éèà ºÀvÁÛgÀÄ, £ÀÆgÁgÀÄ UÀƽUÀ¼À£ÀÄß MªÉÄä¯Éà PÉqÀªÀÅwÛzÀÝgÀÄ. EzÀjAzÁV 1900gÀ ¸ÀĪÀiÁjUÉ F UÀƽUÀ¼À §ÈºÀvï »AqÀÄUÀ¼ÀÄ PÀtÂÚUÉà PÁtzÁzÀªÀÅ. J¯ÉÆèà C¯ÉÆèA¢¯ÉÆèAzÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ PÀtÂÚUÉ ©Ã¼ÀÄwÛzÀݪÀµÉÖ. CªÀÅ ºÁUÉ MAzÉÆAzÉà EgÀÄwÛzÀÄÝzÀÄ PÀÆqÀ ±ÀvÀÄæUÀ½UÉ ¸ÀÄ®¨sÀzÀ vÀÄvÁÛUÀ®Ä PÁgÀtªÁUÀÄwÛzÀݪÀÅ. CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå PÉ®ªÉà £ÀÆgÀQ̽¬ÄvÀÄ. EzÀ£ÀÄß PÀAqÀ CªÉÄjPÀzÀ ¸ÀPÁðgÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ UÀA©üÃgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß Cj¬ÄvÀÄ. CªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁV PÀpt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆArvÀÄ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÆAzÀªÀjUÉ PÀpt ²PÉë «¢ü¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ. EzÀjAzÁV CªÀÅUÀ¼À ¥Àj¹Üw ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄvÀÛ 2000zÀ ºÉÆwÛUÉ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå MAzÀƪÀgÉ ®PÀëªÀ£ÀÄß «ÄÃjvÀÄ.

    »ÃUÉ CªÉÄjPÀzÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ±ÀvÀ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½AzÀ C½«£ÀAaUÉ §A¢zÀÝ F UÀƽUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÉÛ ªÉÄïÉzÀÄÝ §A¢zÉÝà MAzÀÄ gÉÆÃZÀPÀ PÀxÉ. DzÀgÉ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAvÁ£À FUÀ MAzÀÄ ¸ÀªÀĸÉå JzÀÄj¸ÀÄwÛzÉ. K£ÉAzÀgÉ «£Á±ÀzÀAaUÉ vÀ®Ä¦zÀÝ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è EzÀÝzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À £ÀÆj£ÀÆßgÀÄ eÉÆÃrUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ. ºÁUÁV CªÀÅUÀ¼À fãïUÀ¼À°è ªÉÊ«zsÀåvÉ EgÀ°®è. EzÀ£ÀÄß fêÀ±Á¸ÀÛçzÀ ¥Àj¨sÁµÉAiÀÄ°è ¨Ál¯ï£ÉPï ¹àòøï J£ÀÄßvÁÛgÉ. EAzÀÄ MAzÀƪÀgÉ ®PÀë «ÄÃjgÀĪÀ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è CµÀÄÖ ¸ÀASÉåUÉ vÀPÀÌAxÀ fãïUÀ¼À ªÉÊ«zsÀå E®è. E£ÀÆß ºÀvÁÛgÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼ÀÄ PÀ¼ÉzÀ§½PÀ ªÀÄvÉÛ F fëUÀ¼À°è fÃ£ï ªÉÊ«zsÀå ªÀÄvÉÛ §gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ¸ÀzÀåPÀÌAvÀÆ CªÀÅUÀ¼À°è ªÉÊ«zsÀåzÀ PÉÆgÀvɬÄAzÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ »A¢£À, CAzÀgÉ 1800gÀ PÁ®zÀ°èzÀÝ CªÀÅUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÀgÉ CµÉÆÖAzÀÄ DgÉÆÃUÀåªÁV®è. DzÀgÀÆ ¸ÀA¥ÀÆtð «£Á±ÀzÀAa¤AzÀ F fëAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀgÀ®Ä £ÁªÀÅ ¸À¥sÀ®gÁVzÉÝêÉ. DzÀgÉ EªÀÅUÀ¼À fÃ£ï ªÉÊ«zsÀå £Á±ÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ°è vÀÄA§¯ÁgÀzÀ (PÀqÉÃ¥ÀPÀë ªÀÄÄA¢£À PÉ®ªÀÅ £ÀÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÁzÀgÀÆ) £ÀµÀÖªÉà ¸Àj. CzÉãÉà DzÀgÀÆ «£Á±ÀzÀAa¤AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà fëAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄgÀ½ §zÀÄQ¹zÀ AiÀıÉÆÃUÁxÉUÀ°è CªÉÄjPÀzÀ PÁqÀÄUÀƽUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÉÄà ªÉÆzÀ® ¸ÁÜ£À ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ gÉÆÃZÀPÀ PÀxÉ JA§ÄzÀgÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà C£ÀĪÀiÁ£À«®è.

    EAxÀzÉÝà E£ÉÆßAzÀÄ PÀxÉ £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ¯Éèà EzÉ. F PÀxÉ ¨sÁgÀvÀzÀ MAnPÉÆA©£À WÉÃAqÁªÀÄÈUÀzÀÄÝ. ¨sÁjà UÁvÀæzÀ F fëAiÀÄ PÉÆA©UÉ PÁªÉÆÃvÉÛÃdPÀ UÀÄt«zÉ JA§ ªÀÄÆqsÀ£ÀA©PÉAiÉÄà F §qÀ¥Á¬Ä fëUÀ½UÉ ªÀÄļÀĪÁVvÀÄÛ. PÀÆzÀ®ÄUÀ½AzÀ¯Éà DzÀ EzÀgÀ MAnPÉÆA©UÉ «zÉñÀzÀ PÀ¼ÀîªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À°è ®PÁëAvÀgÀ ¨É¯É¬ÄvÀÄÛ. DzÀÝjAzÀ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß zsÁgÁ¼ÀªÁV PÀ¼ÀîgÀÄ UÀÄArlÄÖ PÉÆ®èvÉÆqÀVzÀgÀÄ. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃ¥Á¼ÀzÀ°è MAzÁ£ÉÆAzÀÄ PÁ®zÀ°è ¸Á«gÁgÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¸ÉéÃZÉÒAiÀiÁV NqÁrPÉÆArzÀÝ F zÉÊvÀåzÉûUÀ¼ÀÄ ¤zsÁ£ÀªÁV C½«£ÀAaUÉ ¸ÀjAiÀÄvÉÆqÀVzÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À zÉÊvÀåUÁvÀæ ¨ÉÃmÉUÁgÀjUÉ EªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀzÀ vÀÄvÁÛV¹zÀݪÀÅ. eÉÆvÉUÉ EªÀÅUÀ¼ÀzÀÄÝ E£ÉÆßAzÀÄ C¨sÁå¸À«zÉ. MAzÉqÉ ¸ÀUÀt ºÁQzÀgÉ ªÀÄvÉÛªÀÄvÉÛ C°èUÉà §AzÀÄ ¸ÀUÀt ºÁPÀĪÀÅzÀÄ EªÀÅUÀ¼À C¨sÁå¸À. ºÁUÁV CªÀÅUÀ¼À ¸ÀUÀt gÁ²AiÉÆAzÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rzÀÄ CzÀgÀ ¥ÀPÀÌ ¤AvÀgÉ ¸ÁPÀÄ, ¤gÁAiÀiÁ¸ÀªÁV ¨ÉÃmÉUÁgÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß §°ºÁPÀ§ºÀÄzÁVvÀÄÛ.

    £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è RqÀΪÀÄÈUÀ JAzÀPÀÆqÀ¯Éà £É£À¥ÁUÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀÄ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ PÁfgÀAUÁ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£À. F GzÁå£ÀzÀ°è E£ÀÆß C£ÉÃPÀ ¥ÁætÂUÀ½zÀÝgÀÆ CvÀåAvÀ ¥Àæ¹zÀÞªÁVgÀĪÀÅzÀÄ ªÀiÁvÀæ E°è£À WÉÃAqÁªÀÄÈUÀUÀ¼ÉÃ. KPÉAzÀgÉ WÉÃAqÁªÀÄÈUÀUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ GzÁå£À«zÀÄ. 1966gÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è WÉÃAqÁUÀ¼À ¸ÀASÉå PÉêÀ® 366Q̽¢vÀÄÛ. ¥Àj¹Üw ºÁUÉà ªÀÄÄAzÀĪÀgÉ¢zÀÝgÉ 1970gÀ ºÉÆwÛUÉ CªÀÅ £ÁªÀiÁªÀ±ÉõÀªÁUÀĪÀ J®è ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÆ EzÀݪÀÅ. EzÀ£ÀßjvÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ EªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄ §UÉÎ UÀA©üÃgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîªÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀArvÀÄ. DzÀgÀÆ EA¢UÀÆ CªÀÅUÀ¼À PÀ¼Àî¨ÉÃmÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛ¯Éà EzÉAiÀiÁzÀgÀÆ CzÀgÀ ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄAiÀiÁVzÉ. 2009gÀ UÀtwAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ EªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå JgÀqÀÄ ¸Á«gÀªÀ£ÀÄß «ÄÃjvÀÄÛ. EzÀ£ÉßãÀÆ ¨sÁjà ¸ÀASÉå J£À߯ÁUÀ¢zÀÝgÀÆ ªÀÄÄ£ÀÆßgÀjAzÀ JgÀqÀÄ ¸Á«gÀPÉÌÃj¹zÀÝ£ÀÄß ¸ÀzÀåPÀÌAvÀÆ zÉÆqÀØ ¸ÁzsÀ£É JAzÀÄ ©ÃUÀ®Ä CrØAiÉÄãÀÆ E®è. KPÉAzÀgÉ WÉÃAqÁªÀÄÈUÀUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÁPÁAiÀÄð¢AzÀ¯Éà ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ F GzÁå£ÀPÉÌ 1985gÀ°è AiÀÄģɸÉÆÌâAzÀ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ®©ü¹zÉ. £ÀªÀÄä zÉñÀPÉÌ zÉÆgÉvÀ CwzÉÆqÀØ UËgÀªÀ«zÀÄ. 2006gÀ°è PÁfgÀAUÁªÀ£ÀÄß ºÀÄ° C¨sÀAiÀiÁgÀtåªÀ£ÁßVAiÀÄÆ WÉÆö¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

    EAzÀÄ E°è WÉÃAqÁUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À¯ÉAzÉà Erà GzÁå£ÀzÀ GzÀÝUÀ®PÀÆÌ ºÀgÀrgÀĪÀ £ÀÆgÀPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¨ÉÃmÉ vÀqÉ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ (DAn ¥ÉÆÃaAUï PÁåA¥ï) ºÀUÀ°gÀļÀÆ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. eÉÆvÉUÉ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ §æºÀä¥ÀÄvÁæ £À¢AiÀÄ°è JgÀqÀÄ vÉîĪÀ ¨ÉÃmÉ vÀqÉ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVzÉ. CvÁåzsÀĤPÀ ±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼ÀÄ, ªÁQ-mÁQ, ªÉƨÉʯï EvÁå¢ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß C°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀĪÀ CgÀtå E¯ÁSÉ ¹§âA¢UÀ½UÉ MzÀV¸À¯ÁVzÉ. EzÀgÀ £ÉgÀ«¤AzÀ PÀ¼Àî¨ÉÃmÉUÁgÀgÀ ªÉÄÃ¯É ºÀ¢Ý£À PÀtÂÚqÀ¯ÁVzÉ. DzÀgÀÆ C¯ÉÆèAzÀÄ E¯ÉÆèAzÀÄ WÉÃAqÁ ºÀvÉå ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁUÀÄwÛªÉ. EzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ªÀļÉUÁ®zÀ°è F GzÁå£À ¸ÀA¥ÀÆtð £ÉgɬÄAzÀ DªÀÈvÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. C£ÉÃPÀ WÉÃAqÁUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÁºÀzÀ°è ªÀÄļÀÄV ¸ÁAiÀÄÄvÀÛªÉ. EzÀgÀ £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ EªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÁ PÁAiÀÄð ¨sÀgÀªÀ¸É ªÀÄÆr¸ÀÄvÀÛzÉ.

    ¨sÁgÀvÀzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉà ¥ÁætÂUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ «µÀAiÀÄ §AzÁUÀ §AUÁ¼ÀzÀ ºÀÄ°AiÀÄ£ÀÄß (gÁAiÀÄ¯ï ¨ÉAUÁ¯ï mÉÊUÀgï) ºÉ¸Àj¸À¢zÀÝgÉ ¯ÉÃR£ÀªÉà C¥ÀÆtðªÁUÀÄvÀÛzÉ. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è §ºÀıÀB ºÀÄ°UÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ §UÉUÉ vÀ¯ÉPÉr¹PÉÆAqÀµÀÄÖ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀ ¥ÁætÂAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ §UÉUÀÆ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ vÀ¯ÉPÉr¹PÉÆAr®è JAzÀgÉ vÀ¥ÁàUÀ¯ÁgÀzÀÄ. ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ®Æ ºÀÄ° JAzÀgÉ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ CzÉãÉÆà «±ÉõÀ ¨sÀAiÀÄ, ¨sÀQÛ. zÀÄUÁðzÉëAiÀÄ ªÁºÀ£ÀªÉAzÉà ºÀÄ°AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ 1972jAzÀ EzÀ£ÀÄß £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥Áæt JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ. ºÀÄ°AiÀÄ gÁdUÁA©üÃAiÀÄð, CzÀgÀ gÀÄzÀæ¸ËAzÀAiÀÄð £ÉÆÃrzÀªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀæªÀÄÄUÀÞgÀ£ÁßV¸ÀÄvÀÛzÉ. PÁr£À gÁd ¹AºÀ JAzÀgÀÆ ºÀÄ°AiÀÄ ±ÀQÛ, ¸ÁªÀÄxÀåð, CzÀgÀ UÁvÀæ, ¸ËAzÀAiÀÄðUÀ¼À£Éß®è £ÉÆÃrzÀªÀgÀÄ ºÀÄ°AiÀÄ£Éßà PÁr£À gÁd£ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. CzÀgÀ°è Cw±ÀAiÉÆÃQÛAiÉÄãÀÆ E®è.

    ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ EµÉÖ®è ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÀÝgÀÆ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÀĵÀå£À PÀ¦ªÀÄĶ׬ÄAzÀ ¥ÁgÀĪÀiÁqÀ®Ä EzÉãÀÆ ¸ÀºÀAiÀÄPÀªÁUÀ°®è. CªÀÅUÀ¼À ¸ËAzÀAiÀÄðªÉà CªÀPÉÌ ªÀÄļÀĪÁVzÉ. ºÀÄ°UÀ¼À ZÀªÀÄ𠧺À¼À ¸ÀÄAzÀgÀ. CªÀÅUÀ¼À ªÀÄƼÉ, GUÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ EªÀPÉÌ®è OµÀ¢üÃAiÀÄ UÀÄtUÀ½ªÉ JAzÀÄ aäÃAiÀÄgÀÄ £ÀA§ÄvÁÛgÉ. CªÀgÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ºÀÄ°UÀ½UÉ ªÀĺÀvÀézÀ ¸ÁÜ£À. CzÀPÁÌVAiÉÄà C°è ºÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ EzÀjAzÀ £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ ºÀÄ°UÀ½UÉãÀÄ PÀµÀÖ JA§ C£ÀĪÀiÁ£À §gÀÄvÀÛzÉ. aãÁzÀ PÀ¼ÀîªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ ºÀÄ°UÀ¼À zÉúÀzÀ ¨sÁUÀUÀ½UÉ §ºÀ¼À ¨ÉÃrPɬÄvÀÄÛ. CzÀPÁÌV £ÀªÀÄä°è ºÀÄ°UÀ¼À ºÀvÉå CªÁåºÀvÀªÁV ¸ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀzÀ ¸ÀA¸ÁgïZÀAzï JA¨ÁvÀ ºÀÄ°UÀ¼À ¨ÉÃmÉAiÀÄ°è PÀÄSÁåvÀ£ÁVzÀÝ PÀ¼Àî. DvÀ PÉêÀ® MAzÀÄ GzÁºÀgÀuÉAiÀĵÉÖ. CAxÀ ¸Á«gÁgÀÄ d£À £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°èzÁÝgÉ. EAzÀÄ ©VAiÀiÁzÀ PÁ£ÀƤ£À PÀæªÀÄUÀ½AzÁV ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ ¸Àé®à £ÉªÀÄ䢬ÄAzÀ G¹gÁqÀĪÀAvÁVzÉ.

    ºÀÄ°UÀ¼À ªÉÆzÀ® ±ÀvÀÄæ RArvÀªÁV ªÀiÁ£ÀªÀ£Éà DVzÁÝ£É. KPÉAzÀgÉ PÁr£À°è MAzÀÄ ºÀÄ°UÉ E£ÉÆßAzÀÄ ºÀÄ°AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀgÉ ¨ÉÃgÁªÀÅzÉà ±ÀvÀÄæ«®è. ¸ÁévÀAvÀæöå¥ÀƪÀðzÀ°è £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è ®PÁëAvÀgÀ ºÀÄ°UÀ½zÀݪÀÅ. DUÀAvÀÆ J¯ÁèzÀgÀÆ MAzÉqÉ ºÀÄ°AiÉÆAzÀÄ £ÀgÀ¨sÀPÀëPÀ£ÁzÀgÉ Erà ºÀ½îUÉ ºÀ½îAiÉÄà fêÀ PÉÊAiÀÄ°è »rzÀÄ §zÀÄPÀĪÀ ¥Àj¹Üw GAmÁUÀÄwÛvÀÄÛ. fªÀiï PÁ¨Éðmï ªÀÄvÀÄÛ PÉ£Éßvï DAqÀ¸Àð£ï CªÀgÀ ¨ÉÃmÉ PÀxÉUÀ¼À£ÀÄß N¢zÀªÀjUÉ®è F «µÀAiÀÄ ZÉ£ÁßV UÉÆvÀÄÛ. FUÀ®Æ ºÀ¼ÉAiÀÄ vÀ¯ÉªÀiÁj£À CdÓA¢gÀ£ÀÄß PÉýzÀgÉ CªÀgÀÄ ºÀ½îUÀ¼À°è ºÀÄ°UÀ½UÉ d£À ºÉÃUÉ ºÉzÀgÀÄwÛzÀÝgÉA§ §UÉÎ PÀxÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉýAiÀiÁgÀÄ. ©ænµÀgÀ PÁ®zÀ°è ºÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ MAzÀÄ d£À¦æAiÀÄ QæÃqÉAiÉÄà DVvÀÄÛ. £ÀªÀÄä®Æè ºÀÄ°UÀ¼À£ÀÄß PÉÆAzÀªÀgÀ£ÀÄß ¢üÃgÀ, ±ÀÆgÀ JA§ ©gÀÄzÀÄUÀ½AzÀ ¸ÀvÀÌj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. EªÉ®è PÁgÀtUÀ½AzÁV ºÀÄ°UÀ¼À ¸ÀAvÀwAiÉÄà £Á±ÀªÁUÀĪÀ ¥Àj¹Üw GzÀ㫹vÀÄ. DzÀgÉ CzÀȵÀÖªÀ±Ávï CªÀÅ ¸ÀA¥ÀÆtð £Á±ÀªÁUÀĪÀ ªÉÆzÀ¯Éà ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ JZÉÑwÛvÀÄ.

    ºÀÄ° ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ PÀæªÀĪÉAzÀgÉ ¥ÁæeÉPïÖ mÉÊUÀgï. 1973gÀ°è ²æêÀÄw EA¢gÁUÁA¢üüAiÀĪÀgÀÄ ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁVzÁÝUÀ F PÁAiÀÄðPÀæªÀĪÀ£ÀÄß DgÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EAzÀÄ £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è 48 ºÀÄ° ¸ÀAgÀQëvÀ CgÀtåUÀ½ªÉ. ªÀiÁ£ÀªÀ-ºÀÄ°UÀ¼À ¸ÀAWÀµÀð EAzÀÄ PÉ®ªÉqÉ vÁgÀPÀPÉÌÃjzÉ. EzÀPÉÌ CªÀÅUÀ¼À DªÁ¸À¸ÁÜ£À £Á±ÀªÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÉà PÁgÀt. DzÀgÀÆ PÀ¼ÉzÀ ºÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À°è ºÀÄ°UÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è KjPÉAiÀiÁVzÉ. ºÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå 1411jAzÀ 2226PÉÌ KjgÀĪÀÅzÀÄ RArvÀªÁVAiÀÄÆ ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ. F ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð ¤d«gÀ°QÌ®è JAzÀÄ C£ÉÃPÀ vÀdÕgÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¸Àé®àªÀÄnÖ£À KjPÉ GAmÁVgÀĪÀÅzÀAvÀÆ ¤d.

    ¨Éæf¯ï£À CªÉÄeÁ£ï ªÀļÉPÁqÀÄUÀ¼ÀÄ fêÀªÉÊ«zsÀåzÀ°è CvÀåAvÀ ²æêÀÄAvÀªÁzÀ vÁtUÀ¼ÀÄ. E°ègÀĪÀµÀÄÖ fêÀªÉÊ«zsÀå £É®zÀ ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃgÁªÀ PÁqÀÄUÀ¼À®Æè E®è JAzÀgÉ vÀ¥ÁàUÀ¯ÁgÀzÀÄ. E°è CvÀåAvÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¥ÁætÂ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ ªÁ¸ÀªÁVªÉ. PÉ®ªÀAvÀÆ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨ÉÃgÉ®Æè PÁt¹UÀĪÀÅ¢®è. EªÀÅUÀ¼À¯Éè®è CvÀåAvÀ ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ ¥ÁætÂAiÉÄAzÀgÉ UÉÆÃ®Ø£ï ®AiÀÄ£ï mÁåªÀÄj£ï. ªÉÄÊAiÉÄ®è a£ÀßzÀ §tÚzÀ PÀÆzÀ°gÀĪÀ F ªÀÄAUÀ£À PÀwÛ£À ¸ÀÄvÀÛ ¹AºÀzÀ PÉøÀgÀzÀAvÉ PÀÆzÀ®ÄUÀ½gÀĪÀÅzÀjAzÀ F ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢zÉ. CgÀtå£Á±ÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ F ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ 1990gÀ ºÉÆwÛUÉ E£ÉßãÀÄ £ÁªÀiÁªÀ±ÉõÀªÁUÀĪÀ ºÉƹۮ°èzÀݪÀÅ. DUÀ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå PÉêÀ® 200PÉÌ PÀĹ¢vÀÄÛ. DzÀgÉ ¨Éæf¯ï£À ¸ÀPÁðgÀ CzÀ£ÀÄß £ÉÆÃr CzÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÉ GUÀæPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁUÀĪÀAvÉ ±Àæ«Ä¹vÀÄ. EAzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå 3500£ÀÄß zÁnzÉ. DzÀgÉ EzÀÄ E£ÀÆß C¥ÁAiÀÄzÀAa¤AzÀ ¸ÀA¥ÀÆtð zÀÆgÀ §A¢®è. CªÉÄeÁ£ï PÁqÀÄUÀ¼À°è CgÀtå£Á±À CªÁåºÀvÀªÁV £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛ¯Éà EzÉ. ºÁUÁV F C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¸ÀÄAzÀgÀ ªÀÄAUÀUÀ¼À ¸ÀAvÀw AiÀiÁªÁUÀ ¨ÉÃPÁzÀgÀÆ E¤ß®èªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ºÁUÁUÀzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉƼÀÄîªÀ DvÀä¸ÁQë ªÀiÁ£ÀªÀ£À°èzÉAiÉÄÃ?  

    w«ÄAV®UÀ¼ÀÄ F ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉà PÁ®WÀlÖzÀ°è §zÀÄQzÀÝ CvÀåAvÀ zÉÊvÀåUÁvÀæzÀ fëUÀ¼ÉA§ ºÉUÀνPÉ ºÉÆA¢ªÉ. ¤Ã° w«ÄAV®ªÀAvÀÆ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É §zÀÄQzÀÝ CwzÉÆqÀØ qÉÊ£ÉÆøÁgïVAvÀ®Æ zÉÆqÀØzÁVzÉ. EzÉà w«ÄAV®UÀ¼À ªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃjzÀ §ÆzÀÄ w«ÄAV® (UÉæà ªÉíïï) C¥ÁAiÀÄzÀAa¤AzÀ ªÀÄgÀ½§A¢zÀÄÝ ¸ÀºÀ MAzÀÄ gÉÆÃZÀPÀ PÀxÉAiÉÄà ¸Àj. w«ÄAV®UÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ ªÉÆzÀ°¤AzÀ®Æ EzÀÝ gÀÆrü. vÀ£ÀVAvÀ zÉÆqÀØ ¥Áæt JA§ PÁgÀtPÉÌ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®ÄèªÀÅzÀÄ ªÀÄ£ÀĵÀå¤UÉ ¥ÀæwµÉ×AiÀÄ ¥Àæ±ÉßAiÀÄÆ DV¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ. eÉÆvÉUÉ CªÀÅUÀ¼À ±ÀjÃgÀzÀ°ègÀĪÀ C¥ÁgÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÉƧÄâ ¸ÀºÀ EzÀPÉÌ PÁgÀtªÁVvÀÄÛ. C®èzÉ CªÀÅUÀ¼À ªÀiÁA¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ ªÀÄ£ÀĵÀågÀÄ w£ÀÄßwÛzÀÝgÀÄ. MAzÀÄ w«ÄAV®ªÀ£ÀÄß MªÉÄä PÉÆAzÀgÉ CzÀgÀ ªÀiÁA¸À MA¢rà PÀÄlÄA§PÉÌ PÉ®ªÀÅ wAUÀ¼ÀÄUÀ½UÉ ¸Á®ÄwÛvÀÄÛ. CzÉà PÁgÀtPÉÌ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «¥ÀjÃvÀ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.

    §ÆzÀÄ w«ÄAV®UÀ¼À£ÀÄß qÉ«¯ï ¦ü±ï (zɪÀézÀ «ÄãÀÄ) J£ÀÄßvÁÛgÉ. CªÀÅ vÀªÀÄä£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä ªÀÄjUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ®è®Ä §AzÀªÀgÀ£ÀÄß GUÀæªÁV ¥ÀæwgÉÆâüü¸ÀÄwÛzÀÝjAzÀ CªÀPÉÌ CAxÀ ºÉ¸ÀgÀÄ §A¢vÀÄ. ªÀÄ£ÀĵÀå£À zÀħÄð¢Þ £ÉÆÃr, vÀªÀÄä gÀPÀëuÉUÁV CªÀÅ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÀÝgÉ CzÀPÉÌ zɪÀéªÉAzÀÄ ºÉ¸ÀjlÖgÀÄ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV EzÀgÀ°è zɪÀé AiÀiÁgÀÄ? vÁ£ÁV AiÀiÁªÀvÀÆÛ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁqÀzÀ, vÀ£Àß ªÉÄÃ¯É zÁ½ ªÀiÁrzÁUÀ ªÀiÁvÀæ DvÀägÀPÀëuÉUÁV ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÀÝ w«ÄAV®UÀ¼ÉÆà CxÀªÁ vÀ£Àß ¥ÁrUÉ vÁ¤gÀÄvÀÛ ¸ÁUÀgÀzÀ°è ºÉÆmÉÖ ºÉÆgÉzÀÄPÉƼÀÄîwÛzÀÝ w«ÄAV®ªÀ£ÀÄß vÀ£Àß ¸ÀÄR, ªÉʨsÉÆÃUÀUÀ½UÉÆøÀÌgÀ ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛzÀÝ ªÀÄ£ÀĵÀå£ÉÆÃ?

    £É®ªÁ¹ ¥ÁætÂUÀ½UÉ ºÉÆð¹zÀgÉ ¸ÁUÀgÀªÁ¹ ¥ÁætÂUÀ¼À UÀtw £ÀqɸÀĪÀÅzÀÄ §ºÀ¼À PÀµÀÖ. ºÁUÁV CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÀiÁrzÀ CAzÁdÄUÀ¼À°è §ºÀ¼À ªÀåvÁå¸À PÀAqÀħgÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀºÀd. §ÆzÀÄ w«ÄAV®UÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ®Æè CAxÀzÉÝà ¸ÀÆÜ®ªÁzÀ CAzÁdÄUÀ½ªÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ RavÀªÁzÀ ªÀiÁ»wUÀ½®è. £ÀÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå MAzÀÄ ®PÀëQÌAvÀ ºÉaÑvÀÄÛ JA§ÄzÀÄ MAzÀÄ CAzÁdÄ. EAzÀÄ D ¸ÀASÉå ºÀwÛ¥ÀàvÀÄÛ ¸Á«gÀUÀ½UÉ E½¢zÉ. DzÀgÉ PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉ ¥Àj¹Üw E£ÀÆß aAvÁd£ÀPÀªÁVvÀÄÛ. w«ÄAV®UÀ¼À ¨ÉÃmÉUÁVAiÉÄà EAlgï£Áå±À£À¯ï ªÉíðAUï PÀ«Ä±À£ï JA§ ¸ÀA¸ÉÜAiÉÆAzÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£À§AzÀAvÉ ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. DzÀgÉ §ÆzÀÄ w«ÄAV®UÀ¼À ¸ÀASÉå E½ªÀÄÄRªÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÁtÂdå PÁgÀtUÀ½UÁV PÉÆ®ÄèªÀÅzÀ£ÀÄß ¤µÉâü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EAzÀÄ PÀÆqÀ CªÀÅUÀ¼À ºÀvÉå £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉAiÀiÁzÀgÀÆ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É ¤§ðAzsÀ ºÉÃgÀ¯ÁVzÉ. ºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤°è¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÁ¢UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæt¦æAiÀÄgÀ MPÉÆÌgÀ® ªÀÄ£À«.

    £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ ¥ÁætÂAiÉÄAzÀgÉ UÀAUÁ £À¢AiÀÄ qÁ°á£ï. ¸ÁUÀgÀzÀ qÁ°á£ïUÀ½VAvÀ «©ü£ÀߪÁzÀ £À¢ªÁ¹ qÁ°á£ïUÀ¼À°è ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀªÁzÀ ¥Áæt UÀAUÁ £À¢AiÀÄ qÁ°á£ï. UÀAUÁ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ CvÀåAvÀ ¥À«vÀæªÁzÀ £À¢. DzÀgÉ EAzÀÄ D £À¢AiÀÄ ¥Àj¹Üw ºÉÃVzÉAiÉÄA§ÄzÀÄ J®èjUÀÆ UÉÆvÀÄÛ. £ÀªÀÄä zÉñÀzÀ CvÀåAvÀ ªÀÄ°£ÀªÁzÀ £À¢AiÉÄAzÀgÉ EAzÀÄ UÀAUÁ. zÉñÀzÀ CwzÉÆqÀØ £À¢AiÀÄ z˨sÁðUÀå«zÀÄ. JgÀqÀƪÀgÉ ¸Á«gÀ Q¯ÉÆëÄÃlgï GzÀÝPÉÌ ºÀjAiÀÄĪÀ F £À¢AiÀÄ EPÉÌ®UÀ¼À®Æè £ÁUÀjÃPÀvÉ ¨É¼É¢zÉ. eÉÆvÉUÉ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ F £À¢AiÀÄ ¤ÃgÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛªÉ. EzÀjAzÁV ¤ÃgÉ®è ªÀÄ°£ÀªÁUÀÄwÛzÉ. D ªÀÄ°£ÀªÁzÀ ¤ÃgÀ£ÀÄß ºÁUÉà £ÉÃgÀªÁV £À¢UÉ ©qÀÄvÁÛgÉ. qÁ°á£ïUÀ½UÉ ªÀiÁgÀPÀªÁUÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ EzÉÃ. ªÀÄ°£ÀªÁzÀ ¤Ãj£À°è «ÄãÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ §zÀÄPÀ¯ÁgÀªÀÅ. «ÄãÀÄUÀ½®èzÀ ªÉÄÃ¯É qÁ°á£ïUÀ¼ÀÄ §zÀÄPÀĪÀÅzÁzÀgÀÆ ºÉÃUÉ? »ÃUÉ qÁ°á£ïUÀ¼À «£Á±ÀPÉÌ §ºÀĪÀÄÄRå PÁgÀtªÉà d®ªÀiÁ°£Àå. eÉÆvÉUÉ «ÄãÀÄUÁgÀgÀÄ «ÄãÀÄ »rAiÀÄ®Ä §¼À¸ÀĪÀ §¯ÉUÀ½UÉ ¹®ÄQ C£ÉÃPÀ qÁ°á£ïUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀ£ÀߥÀÄàwÛzÀݪÀÅ. »ÃUÉ ¸ÀAPÀµÀÖzÀ°èzÀÝ qÁ°á£ïUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À®Ä PÉ®ªÀÅ ¥Àj¸ÀgÁ¸ÀPÀÛgÀÄ ªÀÄÄAzÁzÀgÀÄ.

    EzÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀzÀ PÉ®¸ÀªÀAvÀÆ DVgÀ°®è. qÁ°á£ïUÀ¼À ¸ÀªÀĸÉå ¨ÉÃgÉ ¥ÁætÂUÀ¼À ¸ÀªÀĸÉåUÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀgÀ¼ÀªÁVgÀ°®è. KPÉAzÀgÉ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀĪÀªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV AiÀiÁgÀÆ E®èªÉ£ÀߧºÀÄzÀÄ. DzÀÝjAzÀ CªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÀÝ ªÉÆzÀ® PÉ®¸ÀªÉAzÀgÉ d®ªÀiÁ°£ÀåªÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÄÖªÀÅzÀÄ. CzÀPÁÌV ºÁ¤PÁgÀPÀ ¨ÁåQÖÃjAiÀiÁUÀ¼À£ÀÄß £Á±À¥Àr¹, PÉƼÀZÉ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ DgÀÄ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹, £À¢UÉ PÉƼÀZÉ ¤ÃgÀ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ©qÀÄwÛzÀÝ E¥ÀàvÁß®ÄÌ ZÀgÀArUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄaѸÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F PÀæªÀÄUÀ½AzÀ ¤Ãj£À UÀÄtªÀÄlÖ ¸ÀÄzsÁj¹vÀÄ. EzÀQÌAvÀ PÀµÀÖzÀ PÉ®¸ÀªÉAzÀgÉ «ÄãÀÄUÁgÀgÀ°è qÁ°á£ïUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ §UÉÎ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀĪÀÅzÀÄ. qÁ°á£ïUÀ¼ÀÄ ¹®ÄPÀzÀAxÀ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ §¯ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À®Ä CªÀgÀ ªÀÄ£ÀªÉÇ°¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ºÁUÁV MAzÁ£ÉÆAzÀÄ PÁ®zÀ°è qÁ°á£ïUÀ¼À£ÀÄß PÁtĪÀÅzÉà C¥ÀgÀÆ¥ÀªÁVzÀÝ F £À¢AiÀÄ°è FUÀ CªÀÅ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è PÁt¹UÀÄwÛªÉ. CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è vÀPÀ̪ÀÄnÖ£À AiÀıÀ¸ÀÄì ®©ü¹zÉ JA§ÄzÀPÉÌ EzÉà ¸ÁQë.

    CªÉÄjPÀzÀ PÀAzÀÄ ¥É°PÀ£ï »ÃUÉAiÉÄà «£Á±ÀzÀAaUÉ ºÉÆÃV ªÀÄvÉÛ ªÀÄ£ÀĵÀå¥ÀæAiÀÄvÀߢAzÀ ZÉÃvÀj¹PÉÆAqÀ ¥ÀQë. E¥ÀàvÀÛ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ D¢¨sÁUÀzÀ°è F ºÀQÌUÀ¼ÀÄ ®PÉëÆÃ¥À®PÀë ¸ÀASÉåAiÀÄ°èzÀݪÀÅ. DzÀgÉ PÀæªÉÄÃt EªÀÅUÀ¼À ¸ÀAvÀw PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄvÀÛ §A¢vÀÄ. PÁå°¥sÉÆäðAiÀiÁ ªÀÄwÛvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À®èAvÀÆ EªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è wêÀæªÁzÀ PÀĹvÀ PÀAqÀħAvÀÄ. EzÀPÉÌ PÁgÀtUÀ¼ÉãÉAzÀÄ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ºÀÄqÀÄQPÉÆAqÀÄ ºÉÆgÀmÁUÀ CªÀjUÉ ¹QÌzÀÄÝ rrn ªÀÄvÀÄÛ qÉÊJ°Øç£ï JA§ JgÀqÀÄ QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÁV F ¥É°PÀ£ïUÀ¼À ªÉÆmÉÖAiÀÄ a¥ÀÄà zÀħð®ªÁV ªÀÄjUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ªÉÆzÀ¯Éà a¥ÀÄà MqÉzÀÄ ºÁ¼ÁVºÉÆÃUÀÄwÛvÀÄÛ. CªÉÄjPÀ ¸ÀPÁðgÀ EzÀ£ÀßjvÀÄ rrnAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤µÉâü¹vÀÄ. ºÁUÁV EªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÀÄvÉÛ KjPÉ PÀAqÀħA¢vÀÄ. 1970gÀ°è PÉ®ªÀÅ ¸Á«gÀUÀ½UÉ E½¢zÀÝ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀASÉå 2010gÀ ¸ÀĪÀiÁjUÉ DgÀÄ ®PÀëªÀ£ÀÄß «ÄÃjvÀÄ.

    ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÉÆ£ÉAiÀÄ ¢£ÀUÀ¼À£Éßt¸ÀÄwÛgÀĪÀ E£ÀÆß C£ÉÃPÀ fëUÀ½ªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÁ¹¸ÀĪÀ GzÀÝ£ÉAiÀÄ ¸À¥ÀÆgÀ ªÀÄÆwAiÀÄ WÀjAiÀiÁ¯ï JA§ MAzÀÄ eÁwAiÀÄ ªÉƸÀ¼É, KµÁåzÀ ¹AºÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÊ©ÃjAiÀiÁzÀ ºÀÄ°UÀ¼ÀÄ, D¦üæPÁzÀ PÀ¥ÀÄà WÉÃAqÁªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÀªÀðvÀzÀ UÉÆÃj¯ÁèUÀ¼ÀÄ, zÉÊvÀå ¥ÁAqÁ ºÁUÀÆ E£ÀÆß ºÀvÀÄÛºÀ®ªÀÅ fëUÀ¼ÀÄ PÀwÛAiÀÄ CAa£À ªÉÄïÉAiÉÄà £ÀqÉAiÀÄÄwÛªÉ. D ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ªÀiÁ£ÀªÀ ±ÀvÀ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄwÛzÁÝ£É. MAzÉqÉ CªÀÅUÀ¼À £Á±ÀPÉÌ ªÀiÁ£ÀªÀ£Éà PÁgÀtªÁzÀgÉ E£ÉÆßAzÉqÉ ªÀÄ£ÀĵÀå£Éà CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Æ ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛzÁÝ£É. EzÀÄ «gÉÆÃzsÁ¨sÁ¸ÀzÀAvÉ PÀAqÀħAzÀgÀÆ PÉÆ®ÄèªÀªÀ¤VAvÀ PÁAiÀÄĪÀ zÉêÀgÀÄ zÉÆqÀتÀ£ÀÄ JA§ ªÀiÁw£À°è £ÀA©PÉ ºÀÄnÖ¸ÀÄvÀÛªÉ. FUÁUÀ¯Éà £Á±ÀªÁVgÀĪÀ fëUÀ¼À£ÉßãÀÆ ªÀÄvÉÛ ºÀÄnÖ¸À®Ä £À«ÄäAzÀ ¸ÁzsÀå«®è. PÀ¤µÀ×¥ÀPÀë EAzÀÄ «£Á±ÀzÀAa£À°è §zÀÄPÀÄwÛgÀĪÀ fëUÀ¼À£ÁßzÀgÀÆ C°èAzÀ ªÉÄïɼÉzÀÄ vÀgÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÉÆÃtªÀ®èªÉÃ?